"Манас" эпостун мазмунунун оозеки коюмунун поэти-Музыкалык чебердиги бар эл кесипкөй артисти, виртуалдуу манасчылардын бири Найманбай болгон!

Түпсүз, чексиз чалкып жаткан өнөр көлү - айтыштын бир тамчысын тилине басып, көкүрөгүнө катып, өз заманынын жарчысы, элинин эрмеги болгон айтылуу ак таңдай төкмө акындын бири Найманбай Балык уулу болуптур.
Ал 1884-жылы Талас өрөөнүндө манасчылыгы, акындыгы менен атагы таш жарган Балыктын үй-бүлөсүндө туулат. Найманбай жарык дүйнөгө келген күндөн ыр менен оозанып, ыр бешикке бөлөнөт. Боз улан 16 жашынан тартып «Манас» айта баштайт. Бир эле мезгилде төкмөчүлүктүн килемин да токуйт. 1857-жылы Найманбай атасы менен Чүйгө көчүп келет. Арчалы айылында жашайт. 1919-жылы каза табат. Ал Сарыөзөн кең Чүйдүн аймагында өткөн чоң аш-тойдун, жыйындын көркүн ачат.

Балык уулу Найманбай Таласта 1847-жылы туулган. Атасы Балык кыргыздын оң, солуна бирдей таанымал чоң ырчы, улуу манасчы болгон. Ал “Манас” үчилтигин мыкты айта билүү менен бирге элдик кенже эпосторду, андан сырткары “Карач, Көкүл баяны”, “Кыз Мактым”, “Бала Сагын”, “Тооке кан”, “Эртегинин эр Шорук”, “Калы куту капка таш”, “Жанчаркан” сыяктуу элдик жомок, уламыш, поэмаларды да көркөмдөп таасын айта билиптир.

Найманбайдын төкмө ырчы, манасчы болуп калыптанышына, биринчи кезекте атасы Балыктын таасири тийгендиги байкалат. Атасын тартып Найманбай дагы төкмөлүк менен манасчылыкты бирдей туткан омоктуу өнөрпоздордон болуп, көп өмүрүн Чүй жергесинде (Балык ырчынын да өмүрү дээрлик Чүйдө өткөн) өткөргөн XIX кылымдын аягындагы күчтүү ырчылардан болуптур.

Кезегинде кыргыздын ири жомокчу, ырчыларынан болгондугун Жаманкул ырчы менен айтыша кеткен бир ырында өзү деле: Атамдын айткан “Манасын”, Алты ай айтсам түгөнбөйт. Мен буурулу элем жылкынын, Булбулу элем ырчынын – деген экен. Ал айтышка түшпөгөн кыргыздын чоң ырчыларынан калбаптыр. Кыргыз улуттук илимдер академиясынын Кол жазмалар фондусунда Найманбайдын, Эсенаман, Токтогул, Эшмамбет, Куйручук, Жаманкул, Калмырза, Бекназар, Кара Курман менен болгон айтыштары бар.

Найманбайдын “Манасты” кыйын айткандыгы бардык маалыматтарда баса белгиленет. Кыязы, анын ырчылыгынан да жомокчулугу артык болгон өңдөнөт. Бирок, Найманбай “Манастын” өздүк вариантын түзбөстөн, негизинен атасынын гана жолун улантат. Ал негизинен “Таластын көрүнүшү”, “Күмбөз туурасында”, “Манастагы каармандар”, “Аттардын сынын” айтканын фольклор жыйноочу К.Мифтаков Таластагы “Жайылган” деген жерден Эркебай Бердибай уулунан жазып алган экен. Манасчы 1913-жылы дүйнөдөн кайткан.

(Бул маалымат Уикипедия баракчасынан алынды)